Owoce ostropestu plamistego (Sylibum marianum) są jednym z najważniejszych leków ziołowych na wątrobę. Zawarta w nich sylimaryna skutecznie ratuje życie nawet przy zatruciu śmiertelną dawką muchomora sromotnikowego. Poza tym owoce ostropestu mają szereg innych właściwości leczniczych.

Zastosowania ostropestu plamistego

w profilaktyce i terapii chorób wątroby

• marskość wątroby
• przewlekłe stany zapalne wątroby
• wirusowe zapalenie wątroby
• zwyrodnienie tłuszczowe wątroby

w zatruciach wątroby wywołanych przez np.

• alkohol
• toksyczne związki ochrony roślin
• toksyny z trujących muchomorów (zwłaszcza falloidyna i α-amanityna)

Ponadto:

• przy schorzeniach dróg żółciowych
• po żółtaczce
• przy niestrawności
• przy krwawieniach wewnętrznych, hemoroidach

Działania i właściwości ostropestu plamistego:

• działa ochronnie i regenerująco na wątrobę i nerki
• zwiększa wydzielanie soku żołądkowego
• reguluje czynności trawienne.
• działa odtruwająco
• wzmacnia ściany naczyń krwionośnych
• działa przeciwkrwotocznie

Wątroba

Lecznicze właściwości owoców wykorzystuje się głównie w profilaktyce i terapii chorób wątroby. Najważniejsze jest działanie odtruwające i ochraniające miąższ wątroby przez sylimarynę, czyli mieszaninę flawonolignanów z owoców ostropestu. Sylimaryna uszczelnia błony hepatocytów, co zapobiega przenikaniu do ich wnętrza toksyn takich jak alkohol (etanol), szkodliwe składniki leków, pestycydy czy zanieczyszczenia środowiska. Nawet przy zagrażającym życiu zatruciu muchomorem sromotnikowym wyciąg z ostropestu plamistego zastosowany jako infuzja dożylna może zneutralizować trucizny zawarte w grzybie (faloidyna, amanityna) i zapobiec śmierci pacjenta.

Owoce ostropestu plamistego potrafią pobudzić komórki wątroby (hepatocyty) do regeneracji, dzięki czemu nawet stan uszkodzonych komórek może ulec poprawie. Ostropest plamisty stymuluje także powstawanie nowych komórek wątroby, dlatego z powodzeniem stosuje się go po uszkodzeniach wątroby spowodowanych przez substancje szkodliwe, jak również w terapii pomocniczej w wirusowym i przewlekłym zapaleniu wątroby oraz w marskości wątroby.

Sylimaryna działa też żółciopędnie. Podaje się ją w okresie rekonwalescencji po przebytej żółtaczce zakaźnej dla zapobieżenia przewlekłemu zapaleniu wątroby lub ostremu żółtemu zanikowi wątroby.

Nerki

Ostatnie badania wykazały, że sylimaryna ma również korzystny wpływ na miąższ nerek, zwłaszcza, że niektóre związki toksyczne są częściowo wydalane z moczem.

Żołądek

Preparaty na bazie nasion ostropestu podaje się przy niestrawności, niedokwaśności soku żołądkowego, braku łaknienia, wzdęciach i odbijaniu.

Układ krwionośny

Wyciągi alkoholowe lub wodne (odwary) z owoców ostropestu mają szerszy zakres działania niż sylimaryna. Wzmacniają ściany naczyń krwionośnych, powodują niewielki skurcz mięśni gładkich naczyń krwionośnych i łagodny wzrost ciśnienia krwi. Działają skutecznie w różnych krwawieniach wewnętrznych oraz z organów kobiecych. Stosuje się je przy krwiopluciu, krwiomoczu, krwawieniach z nosa, jelita grubego, hemoroidach, niektórych krwawieniach macicznych oraz przedłużonym miesiączkowaniu.

Działania niepożądane / skutki uboczne

Przy większych dawkach, sporadycznie może działać lekko przeczyszczające.

Toksyczność / szkodliwe działanie

W zalecanych dawkach przetwory z ostropestu nie wykazują szkodliwego działania nawet po długotrwałym stosowaniu.

Przeciwwskazania

Nie znane.

Stosowanie w okresie ciąży i karmienia piersią

Nie ma danych o szkodliwym wpływie ostropestu plamistego na matkę lub dziecko ani w okresie ciąży, ani w czasie karmienia piersią. Część źródeł odradza stosowanie ostropestu w okresie ciąży i karmienia piersią, ze względu na brak badań potwierdzających bezpieczeństwo jego przyjmowania w tym okresie. Inne źródła podają, że ostropest plamisty może być stosowany w okresie ciąży i laktacji.

Interakcje z lekami

Nie odnotowano negatywnych interakcji między ostropestem plamistym a innymi ziołami i lekami.