Beta-karoten to jeden z barwników roślinnych, zwanych karotenoidami. Barwniki te są nadają żółtą, pomarańczową lub czerwoną barwę owocom i warzywom, czasem korzeniom (np. marchewki). Do grupy tej należą też likopen (barwnik pomidorów), zeaksantyna (barwnik kukurydzy),kapsantynę (barwnik papryki). Każdy z tych związków wykazuje inne właściwości, wszystkie są dobrymi antyoksydantami. Wszystkie są dobrze rozpuszczalne w tłuszczach.
Beta-karoten jest związkiem szczególnym – jest prowitaminą A, tzn. w naszym organizmie jest w naturalny sposób przekształcana w czystą formę witaminy A (retinol). Najwięcej beta-karotenu zawierają pomarańczowe i owoce i warzywa oraz ciemnozielone liście warzyw. Podobnie jak mikro-algi(glony morskie) takie jak spirulina czy chlorella.
Bata-karoten to bardzo dobre i bezpieczne źródło witaminy A. Witamina A w większych ilościach (nadmiernych) jest szkodliwa. Natomiast beta-karoten jest bezpieczny, ponieważ organizm przetwarza tylko taką jego ilość jakiej potrzebuje. Retinol jest magazynowany w wątrobie w postaci palmitynianu retinylu.
Beta-karoten wykazuje wszelkie dobroczynne właściwości witaminy A, ale ma także swoje własne oddziaływanie. Jest ono związane przede wszystkim ze skórą.
Zastosowanie beta-karotenu dla dobra naszej skóry:
- Nadaje ładny opalony koloryt skórze, ułatwia opalanie a jego regularne przyjmowanie może przedłużyć efekt opalenizny (warto zażywać beta-karoten kilka tygodni lub chociaż tydzień przed wyjazdem nad morze lub w góry)
- Działa pozytywnie na równomierne rozłożenie pigmentu w skórze (dlatego skóra lepiej się opala i dłużej utrzymuje brąz)
- Chroni przed wpływem promieniowania i przed wolnymi rodnikami tlenowymi
- Pomaga w chorobach skóry wywołanych promieniowaniem świetlnym (stosowanie przez wiele miesięcy
W kosmetyce stosuje się beta-karoten oraz retinol (w różnych postaciach: czysty retinol, retinal, palmitynian retinylu) i inne retinoidy.
- Wykazują one wszystkie bardziej lub mniej nasilone działanie witaminy A na skórę:
- Należą do najbardziej aktywnych substancji opóźniających procesy starzenia się skóry
- Dobrze wnikają w warstwę rogową naskórka
- Wygładzają i uelastyczniają skórę
- Likwidują drobne zmarszczki
- Zmniejszają przebarwienia
- Pobudzają aktywność fibroblastów (komórek skóry) i zwiększają ich liczbę
- Zwiększają produkcję włókien kolagenowych
- Zmniejszają suchość i szorstkość skóry
Dzienne zapotrzebowanie na beta-karoten dla dorosłego człowieka wynosi 15-30 mg.
Spożycie beta-karotenu możemy powiązać z poziomem witaminy A, który najczęściej wyraża się jako „równoważnik retinolu” w mikrogramach [µg]. Przyjęto, że: 1 [µg] równoważnika retinolu = 1 [µg] czystej formy retinolu (pochodzenia zwierzęcego) = 6 [µg] beta-karotenu (pochodzenia roślinnego) = 12 [µg] innych karotenoidów (pochodzenia roślinnego). Witaminę A wyraża się również w Jednostkach Międzynarodowych [I.U.] stosując przelicznik 1 [µg] równoważnika retinolu = 3,33 Jednostek Międzynarodowych [I.U.].
Najwięcej beta-karotenu możemy znaleźć marchewce, suszonych morelach i natce pietruszki.
Właściwości biologiczne beta-karoten są ściśle powiązane z właściwościami witaminy A , dlatego warto powiedzieć w tym miejscu coś więcej na jej temat.
Za co odpowiada witamina A?
- Odpowiada za dobre funkcjonowanie tkanek takich jak: skóra, błony śluzowe, oczy, paznokcie, włosy
- Pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego
- Jest niezbędna przy podziale i specjalizacji komórek
- Pomaga regulować wzrost (współdziała z hormonem wzrostu)
- Reguluje wzrost tkanki kostnej i zębów
- Obniża poziom cholesterolu we krwi
- Wspomaga funkcjonowanie układu krwionośnego
- Bierze udział w gospodarce hormonalnej (tarczyca)
- Warunkuje rozwój komórek rozrodczych
Szczególne działanie witaminy A:
Pomaga utrzymać prawidłowe widzenie – odpowiada za dobre widzenie, zwłaszcza po zmroku (tu współpracuje z cynkiem)
Niedobór witaminy A może spowodować:
- Pogorszenie wzroku, światłowstręt, kurzą ślepotę, pogrubienie rogówki, wysychanie spojówek i rogówek
- Problemy skórne, kruche paznokcie, łuszczycę, nadmierne rogowacenie dłoni i stóp, wysypki
- Suche, łamliwe włosy, łysienie plackowate
- Porowatość kości
- Zahamowanie wzrostu u dzieci
Źródła pokarmowe witaminy A – roślinne: warzywa i owoce koloru żółtego, pomarańczowego i czerwonego, ciemnozielone liściaste warzywa, mikro-algi.
Źródła zwierzęce (estry retinylu): tran, wątróbka wołowa, drobiowa, wieprzowa, masło, śmietana
Witamina A jest magazynowana w wątrobie, więc nie musimy dostarczać jej codziennie w konkretnej ilości.
Ustalone dzienne zapotrzebowanie na tę witaminę wynosi ok. 1mg (800 mcg).
1 kapsułka suplementu firmy NOW FOODS zawiera 15 mg beta-karotenu, czyli 25000 jednostek (I.U.), co stanowi 500% zalecanego dziennego spożycia dla beta-karotenu.
Opakowanie zawiera 100 kapsułek.