„Mądry człowiek nie zajmuje się leczeniem chorób, lecz tym, co może do nich doprowadzić”.
HUANGDI NEIJING
Tradycyjna Medycyna Chińska (TMC) podobnie jak inne tradycyjne systemy filozoficzne i lecznicze (medycyna indyjska – ajurweda, medycyna tybetańska) jest holistycznym modelem świata i człowieka. W takim systemie postrezga się człowieka całościowo – jako jedność ciała, umysłu i ducha. Równowaga tych trzech aspektów gwarantuje zdrowie.
Terapeuta TMC do każdej osoby podchodzi się indywidualnie, indywidualna jest diagnoza i terapia (jej rodzaj i czas trwania).
Medycyna chińska jest medycyną energetyczną – opisuje funkcjonowanie świata i człowieka pojęciami energetycznymi – obiegu i przemian energii (czi).
Zdrowie dla Chińczyków oznacza swobodne krążenie energii czi w organizmie. Zaburzenia w krążeniu tej energii spowodowane przyczynami wewnętrznymi lub zewnętrznymi określane są jako choroba. Choroby czy dolegliwości przejawiają się jako zastój, nadmiar lub niedobór (wyczerpanie) energii.
Terapia wg medycyny chińskiej polega na przywracaniu równowagi energetycznej w organizmie, poprzez usprawnienie krążenia energii, wzmocnienie jej lub rozproszenie (przy nadmiarze).
Lekarz chiński najpierw zaleci pacjentowi zmianę w odżywianiu i stylu życia, czyli przede wszystkim ruch. Dopiero w dalszej kolejności – jeśli zaburzenia trwają długo i wiadomo, że te środki nie wystarczą – stosuje zioła i akupunkturę, także specjalne masaże. Dieta i ruch są w Chinach podstawą do jakiegokolwiek leczenia. Zasady „odżywiania dla zdrowia” są powszechnie znane i stosowane.
Jako główne narzędzia terapeutyczne w medycynie chińskiej wykorzystuje się: dietę, zioła, bańki, moksę, masaż, ucisk lub nakłuwanie specyficznych biologicznie aktywnych punktów na ciele (punkty akupunkturowe), ćwiczenia fizyczne energetyczne, ćwiczenia oddechowe. Ponadto chińska filozofia zdrowia bardzo mocno podkreśla rolę ducha i umysłu – emocji i myśli. Są one równie ważne jak ciało (a nie raz nawet ważniejsze), są podstawą sprawnego przepływu energii i zdrowego ciała.
Warto wiedzieć i rozumieć, jak działają te różnorodne techniki uzdrawiania, ponieważ różnią się zastosowaniem i rezultatem – tym, czego możemy oczekiwać. Poniżej kilka wskazówek.
Akupunktura, ucisk lub masaż nie dodają energii, usuwają blokady w krążeniu energii i w związku z tym często uśmierzają bóle. Akupunkturę w Chinach wykorzystuje się w 20% w leczeniu.
Masaż energetyczny może wzmocnić naszą energię i ją uregulować.
Bańki i moksa generalnie działają miejscowo, służą do usuwania zastojów, poprawiania krążenia energii i krwi, do usuwania nadmiaru gorąca lub dodawania ciepła.
Ćwiczenia fizyczne i oddechowe świetnie usprawniają krążenie energii w ciele, niwelują blokady, uspokajają umysł, relaksują, zwiększają świadomość własnego ciała, wewnętrzny spokój i poczucie siły.
Dieta i zioła mogą nam dodać energii, rozproszyć ją lub usunąć zastój i usprawniać krążenie energii i krwi. Leczenie ziołami stanowi aż 80% stosowanych metod w praktyce lekarzy chińskich.
Na Zachodzie co jakiś czas pojawia się nowa teoria dotycząca odżywiania, zdrowia czy leczenia. Często są one sprzeczne, mimo iż wszystkie (wg twórców) oparte na badaniach naukowych i wnikliwych obserwacjach. Natomiast wschodnia medycyna (podobnie jak dawna europejska) opiera się na prawach kosmicznych, które są niezmienne. Gdy się tych praw raz nauczymy i właściwie je zrozumiemy, zobaczymy, że mają one zastosowanie we wszystkich dziedzinach życia.
Uwaga!
Medycyna chińska nie wyróżnia jednostek chorobowych (tak jak medycyna zachodnia), ale bierze pod uwagę całego człowieka oraz jego środowisko (miejsce zamieszkania, klimat). Często te same objawy (u kilku osób) są wywołane przez bardzo różne przyczyny. Dlatego ogromną wagę przywiązuje się do właściwej diagnozy, dotarcia do rzeczywistych przyczyn zaburzeń (nieraz bardzo głębokich i zadawnionych) i usunięcia ich.
Medycyna chińska jest całościowym niezależnym systemem i błędem jest próba mechanicznej interpretacji jej terminów przy pomocy terminów i pojęć medycyny zachodniej. Np. to co wg medycyny chińskiej oznacza „nerki” to nie jest to samo co „nerki” wg medycyny akademickiej. Nie można tych terminów rozumieć dosłownie.
Diagnoza wg medycyny zachodniej nie może być podstawą dla stosowania ziół, diety czy innych terapii wg medycyny chińskiej. Te informacje są przydatne dla ogólnego obrazu stanu zdrowia danej osoby, ale nie zastępują diagnozy wg zasad TMC.
Polecam książki, które dostarczają praktycznej wiedzy na temat dietetyki i samej medycyny chińskiej, przekazanej w zrozumiały dla wszystkich i przejrzysty sposób. Książki są dostępne w księgarniach (częściej wysyłkowych) oraz sklepach ze zdrową żywnością (w Krakowie – Centrum Medycyny Chińskiej ul. Warszawska 1, sklep ekologiczny „Natura” na ul. Zamenhofa i na ul.Krupniczej, Księgarnia „Cud” na Małym Rynku).
Barbara Temelie „Poczuj się dobrze ze swoim ciałem”, wyd. Czerwony Słoń
Barbara Temelie „Odżywianie wg Pięciu Przemian”,wyd. Czerwony Słoń
Barbara Temelie i Beatrice Trebuth „Gotowanie wg Pięciu Przemian”, wyd. Czerwony Słoń
Barbara Temelie i Beatrice Trebuth „Odżywianie wg Pięciu Przemian dla Matki i Dziecka”, wyd. Czerwony Słoń
Paul Pitchford „Odżywianie dla zdrowia” – tradycje wschodnie i nowoczesna wiedza o żywieniu, wyd. Galaktyka
mgr Ewa Wańcio – dietetyk TMC